HỘI THẢO KHOA HỌC: ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO (AI) TRONG NGHIÊN CỨU VÀ ĐÀO TẠO XÃ HỘI HỌC
Ngày 11/6/2025, tại Hà Nội, Hội Xã hội học Việt Nam (XHHVN) cùng với Viện Xã hội học và Tâm lý học (XHH&TLH) đã phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong nghiên cứu và đào tạo Xã hội học, kết hợp hai hình thức trực tiếp và trực tuyến. Hội thảo có mục tiêu chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, thách thức liên quan tới ứng dụng AI trong nghiên cứu và đào tạo XHH, qua đó gia tăng tính kết nối, mở rộng không gian học thuật liên ngành, nhận diện hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu, đào tạo XHH nói riêng và KHXH nói chung. Hội thảo được tổ chức trên cơ sở đề xuất, mong đợi của các chuyên gia, nhà khoa học, nghiên cứu sinh, học viên cao học Xã hội học và liên ngành khoa học xã hội.
Tham dự trực tiếp Hội thảo, đến từ Hội XHHVN có GS.TS. Nguyễn Hữu Minh, Chủ tịch Hội; GS.TS. Trịnh Duy Luân, Nguyên Chủ tịch Hội; PGS.TS. Vũ Hào Quang và PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Hoa, Phó Chủ tịch Hội; các đồng chí Ủy viên Ban thường vụ (UVBTV), Ủy viên Ban chấp hành (UVBCH), Chi hội trưởng, Hội viên tại Hà Nội. Đến từ Viện XHH&TLH có PGS.TS. Chu Văn Tuấn, Viện trưởng; các Phó Viện trưởng và tập thể cán bộ Viện. Ngoài ra còn có một số đại biểu đến từ các cơ quan, tổ chức khác tại Hà Nội. Tham dự hội thảo trực tuyến có đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, UVBTV, UVBCH, các chi hội, viện nghiên cứu, cơ sở đào tạo. GS.TS. Nguyễn Hữu Minh, Chủ tịch Hội XHHVN và PGS.TS. Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện XHH&TLH là hai chủ trì trực tiếp điều hành hội thảo.
 |
|
GS.TS. Nguyễn Hữu Minh, Chủ tịch hội XHHVN và PGS.TS. Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện XHH&TLH điều hành hội thảo |
Phát biểu chào mừng hội thảo, PGS.TS. Chu Văn Tuấn cho rằng đây là diễn đàn học thuật có ý nghĩa thiết thực và kịp thời, đặc biệt hơn khi tháng 12/2024 vừa qua, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, xác định việc xây dựng năng lực số và tư duy số là yếu tố quan trọng hàng đầu để đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên mới. Hội thảo là cơ hội để giới chuyên môn nhìn lại hiện trạng, chia sẻ thực tiễn và thảo luận về định hướng ứng dụng AI một cách hiệu quả, đạo đức và nhân văn trong nghiên cứu, giảng dạy XHH. PGS.TS. Chu Văn Tuấn cho rằng, hội thảo không chỉ là dịp thảo luận cơ hội và thách thức mà AI mang lại, mà còn trao đổi về những chủ đề, định hướng nghiên cứu mới của Xã hội học trước những tác động của AI đối với xã hội và phát triển con người. PGS.TS Chu Văn Tuấn cũng đã giới thiệu khái quát về sự ra đời của Viện XHH&TLH trực thuộc Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam (từ ngày 01/4/2025, trên cơ sở hợp nhất hai viện chuyên ngành là Viện XHH và Viện TLH trước đây).
Phát biểu khai mạc và đề dẫn hội thảo, GS.TS. Nguyễn Hữu Minh nhấn mạnh đến những tác động của AI đối với lĩnh vực khoa học, trong đó có khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) nói chung, XHH nói riêng. Trong bối cảnh các giá trị, hành vi và quan hệ xã hội đang biến đổi nhanh chóng dưới tác động của công nghệ, là một ngành khoa học gắn bó mật thiết với đời sống xã hội, XHH cần nhanh chóng theo kịp xu hướng đổi mới của AI để lý giải, dự báo cũng như vận dụng một cách phù hợp vào công tác nghiên cứu và đào tạo, từ đó góp phần cung cấp những luận cứ khoa học kịp thời, hiệu quả cho việc xây dựng chính sách của Đảng và Nhà nước.
 |
 |
|
PGS.TS. Chu Văn Tuấn phát biểu chào mừng |
GS.TS. Nguyễn Hữu Minh phát biểu khai mạc |
Hội thảo có 3 bài tham luận, được trình bày bởi ba diễn giả uy tín trong giới khoa học. Bài tham luận thứ nhất “Sử dụng AI trong giảng dạy và học tập – Góc nhìn đa chiều”, diễn giả: GS.TS. Nguyễn Tuấn Anh, Tổng biên tập Tạp chí KHXH&NV, trường Đại học KHXH&NV Hà Nội. Bài tham luận thứ hai “Sử dụng AI – ChatGPT trong giảng dạy và nghiên cứu xã hội học”, diễn giả: GS.TS. Lê Ngọc Hùng UVBTV Hội XHHVN, giảng viên cao cấp Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG Hà Nội. Bài tham luận thứ ba “Xã hội học trong cơn bão AI: cơ hội và thách thức”, diễn giả: PGS.TS. Nguyễn Đức Vinh, UVBTV Hội XHHVN, nghiên cứu viên cao cấp, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học. Ba diễn giả với những cách tiếp cận khác nhau, từ lý luận tới thực tiễn, từ nghiên cứu tới đào tạo, từ ứng dụng công cụ tới phân tích XHH, đã cùng nhau phác họa một bức tranh nhiều chiều về mối quan hệ giữa AI và KHXH.
|
 |
|
GS.TS. Nguyễn Tuấn Anh trình bày tham luận |
GS.TS. Lê Ngọc Hùng trình bày tham luận |
Các tham luận là tiền đề cho những thảo luận sôi nổi, đa chiều, qua đó mở ra nhiều hướng tiếp cận mới, liên ngành và thực tiễn cho việc nghiên cứu, giảng dạy và ứng dụng XHH trong bối cảnh chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh mẽ. Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà công nghệ phát triển với tốc độ chưa từng có, ở đó sự phát triển công nghệ không diễn ra theo lộ trình từng bước mà là sự bùng nổ theo cấp số nhân. AI làm mờ ranh giới giữa con người và máy móc, giữa tri thức chuyên gia và dữ liệu thuật toán, giữa không gian vật lý và không gian số, qua đó định hình cách con người tư duy, tương tác và thiết lập các mối quan hệ xã hội.
 |
 |
|
PGS.TS. Nguyễn Đức Vinh trình bày tham luận |
GS.TS. Trịnh Duy Luân phát biểu |
Hội thảo đã thành công tốt đẹp, để lại ấn tượng sâu sắc đối với đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại biểu tham dự. Những ý kiến trao đổi tại hội thảo không chỉ thể hiện mối quan tâm ngày càng lớn của giới KHXH&NV, XHH đối với AI, mà còn gợi mở nhiều vấn đề nghiên cứu chuyên sâu. Trong bối cảnh AI đang ngày càng tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực, hội thảo không chỉ là nơi chia sẻ tri thức và kinh nghiệm, mà còn là dịp để cùng suy ngẫm, học hỏi kinh nghiệm, kỹ năng ứng dụng, qua đó nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc. Bên cạnh đó, hội thảo cũng là cơ hội để các chuyên gia, nhà nghiên cứu tăng cường kết nối học thuật, mở rộng hợp tác liên ngành, và quan trọng hơn là khơi dậy cảm hứng đổi mới trong nghiên cứu KHXH nói chung, XHH nói riêng, góp phần thiết thực vào sự phát triển KHXH&NV Việt Nam trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
Trần Nguyệt Minh Thu
 trong nghiên cứu và đào tạo Xã hội học){kind=link}